Chiến thuật mới lạ

Chiến dịch có mật danh là "Mạng nhện" (Spiderweb) và được lên kế hoạch trong suốt một năm rưỡi dường như đã giáng một đòn lớn vào lực lượng máy bay Nga vốn thường được dùng để phóng tên lửa tầm xa tấn công các thành phố Ukraine. Điểm đặc biệt của Chiến dịch Mạng nhện nằm ở phương thức thực hiện. Thay vì sử dụng UAV tấn công tầm xa thông thường, Ukraine đã áp dụng chiến thuật hoàn toàn mới: đưa UAV FPV (góc nhìn thứ nhất) vào sâu bên trong lãnh thổ Nga và ẩn chúng trong các xe tải với ca-bin gỗ di động. Theo các nguồn tin từ Cơ quan An ninh Ukraine (SBU), mái ca-bin có thể được mở từ xa, cho phép UAV cất cánh và tiến hành tấn công ngay lập tức. Thống đốc Irkutsk của Nga Igor Kobzev đã xác nhận rằng UAV tấn công căn cứ quân sự ở Sredniy tại Siberia được phóng từ bên trong một chiếc xe tải.

Quy mô của chiến dịch thực sự bất ngờ. Ukraine đã sử dụng 117 UAV, mỗi UAV có một người điều khiển riêng biệt. Các mục tiêu được nhắm tới bao gồm các căn cứ không quân ở 5 tỉnh của Nga: Murmansk (gần Bắc Cực), Irkutsk (Siberia), Ivanovo, Ryazan và Amur. Khoảng cách từ biên giới Ukraine đến một số mục tiêu lên tới hơn 4.000 km. Căn cứ không quân Olenya nằm ở vùng Murmansk của Nga, cách biên giới với Ukraine khoảng 2.000 km. Căn cứ không quân Belaya nằm ở vùng Irkutsk của Nga, ở phía Đông Nam Siberia và cách tiền tuyến hơn 4.000 km về phía Đông. Hai sân bay này nằm trong số những nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong chiến dịch hôm 1-6 của Ukraine. Đặc biệt, Tổng thống Zelensky tiết lộ rằng các đơn vị đặc nhiệm Ukraine đã hoạt động "ở ba múi giờ khác nhau" trên lãnh thổ Nga và "rút lui an toàn sau khi hoàn thành nhiệm vụ".

Theo quan chức an ninh giấu tên của Ukraine, cuộc không kích ngày 1-6 nhằm vào các căn cứ không quân của Nga khiến 41 máy bay chiến đấu bị phá hủy. Tuy nhiên, thông tin này chưa được xác thực. Video và hình ảnh chưa được xác minh đăng trên mạng xã hội Nga cho thấy máy bay ném bom chiến lược của Nga bốc cháy tại căn cứ không quân Belaya ở vùng Irkutsk, Siberia. Theo SBU, chiến dịch này đã gây thiệt hại ước tính 7 tỷ USD và làm vô hiệu hóa 34% số lượng oanh tạc cơ mang tên lửa hành trình tại các căn cứ không quân trọng yếu của Nga.

Moscow lên tiếng

Việc Ukraine có thể đưa được vũ khí và nhân sự vào sâu bên trong lãnh thổ Nga, thậm chí gần các cơ quan an ninh quan trọng, đã gây ra một cú sốc lớn cho Moscow. Phía Nga đã có những phản ứng mạnh mẽ và phần nào bất ngờ trước quy mô và hiệu quả của "Chiến dịch Spiderweb". Bộ Quốc phòng Nga đã phải thừa nhận các cuộc tấn công và gọi chúng là "các cuộc tấn công khủng bố", đồng thời tuyên bố đã bắt giữ "một số người tham gia".

Trong tuyên bố chính thức, Moscow khẳng định đã đẩy lùi thành công hầu hết các cuộc tấn công ở các vùng Ivanovo, Ryazan và Amur, nhưng thừa nhận rằng ở các vùng Murmansk và Irkutsk, "một số máy bay đã bốc cháy". Điều đáng chú ý là lần đầu tiên Nga phải thừa nhận thiệt hại thực tế tại các căn cứ không quân sâu trong lãnh thổ của mình.

Các thống đốc địa phương cũng nhanh chóng lên tiếng. Thống đốc Irkutsk Igor Kobzev gọi đây là "cuộc tấn công đầu tiên kiểu này ở Siberia" và kêu gọi người dân không nên hoảng sợ. Thống đốc vùng Murmansk Andrey Chibis cũng xác nhận "UAV của đối phương đang hoạt động và hệ thống phòng không đã được kích hoạt".

Mỹ không được báo trước

Theo tờ The Kyiv Post ngày 2-6, hai quan chức cấp cao trong chính quyền Mỹ cho biết, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã không được báo trước về cuộc tấn công bất ngờ vào một số sân bay quân sự của Nga do SBU thực hiện. Một quan chức nói: "Đây hoàn toàn là một chiến dịch của Ukraine. Mỹ không liên quan gì đến việc này".

Ông Trump hiện chưa lên tiếng về cuộc tấn công của Ukraine. Trước đó, ông tuyên bố không hài lòng với cả Nga và Ukraine do hai bên tiếp tục giao tranh khốc liệt bất chấp nỗ lực thúc đẩy đàm phán của Washington. Đáng nói, chiến dịch tấn công cho thấy mối quan hệ rạn nứt giữa Ukraine và chính quyền Tổng thống Trump. Một số nhà quan sát suy đoán rằng lòng tin của Ukraine vào Washington đã suy yếu dưới thời chính quyền Tổng thống Trump trong bối cảnh căng thẳng bùng phát. Ông Trump đã nhiều lần công khai bất đồng quan điểm với Tổng thống Ukraine Zelensky. Chủ nhân Nhà Trắng một số lần nói rằng Ukraine "không có lá bài nào cả" trong cuộc chiến hiện nay với Nga.

Thông điệp của Ukraine

Các vụ tấn công diễn ra chỉ một ngày trước vòng đàm phán mới giữa Liên bang Nga và Ukraine tại thành phố Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ. Đây là vòng đàm phán trực tiếp thứ hai được nối lại sau ba năm đình trệ do Ukraine đơn phương rút lui vào mùa xuân 2022. Trong vòng đàm phán đầu tiên vào ngày 16-5, hai bên đã đồng ý trao đổi tù binh quy mô lớn, mỗi bên 1.000 người. Vào ngày 2-6, hai bên dự kiến trao đổi đề xuất hòa bình trong khuôn khổ thỏa thuận đạt được hồi tháng 5-2025.

Chiến dịch trên của Ukraine được thực hiện vào thời điểm đặc biệt nhạy cảm, chỉ vài giờ trước khi các cuộc đàm phán ngừng bắn dự kiến diễn ra tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ). Điều này cho thấy Ukraine muốn thể hiện sức mạnh và tạo thế chủ động trong các cuộc đàm phán sắp tới. Trước đây, việc tấn công các máy bay ném bom của Nga được coi là "gần như không thể tưởng tượng được" do Moscow luôn giữ chúng ở khoảng cách an toàn, tránh xa tầm bắn của vũ khí Ukraine. Thành công của Chiến dịch Mạng nhện đã chứng minh rằng không còn nơi nào trên lãnh thổ Nga có thể được coi là tuyệt đối an toàn.

Ukraine đã gia tăng đáng kể các cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái vào Nga trong những tuần gần đây, bất chấp các nỗ lực ngoại giao nhằm chấm dứt xung đột. Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov trước đó đã mô tả các vụ tấn công này là nỗ lực phá hoại tiến trình hòa bình.

Các đòn tấn công diễn ra chưa đầy một ngày sau khi hai cây cầu tại Nga bị phá hủy, được nhà chức trách mô tả là hành động phá hoại. Ủy ban Điều tra Nga xác nhận cả hai cầu bị đánh sập, nhưng chưa nêu danh tính nghi phạm. Thượng nghị sĩ Nga Andrey Klishas đổ lỗi cho Kiev về cả hai vụ việc này.

AN BÌNH